Έφηβοι και αυτοκτονία

Από την Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγο - Παιδοψυχολόγο

Ο δείκτης αυτοκτονιών στη χώρα μας,  στην εφηβεία αλλά και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες γενικά, είναι από τους χαμηλότερους στον κόσμο. Όμως σε γενικές γραμμές δεν αποτελεί πρόβλημα που ο γονιός μπορεί να διαγράψει από τις έγνοιες του. Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες η αυτοκτονία αναφέρεται ως δεύτερη ή τρίτη αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων. Αν και η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι απόλυτα σαφής, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι σε άλλες χώρες όπως μας δείχνουν οι έρευνες πχ. στη Γαλλία, το  8% των κοριτσιών και  το 5% των αγοριών έχουν κάνει τουλάχιστον μια απόπειρα αυτοκτονίας. Επίσης στο 30-50% των περιπτώσεων αυτών ύστερα  από μια απόπειρα, ακολουθεί σύντομα και δεύτερη. 

Η απόπειρα αυτοκτονίας συνιστά μια εμφανή διάσταση βίας για τον ίδιο τον έφηβο καθώς και για το περιβάλλον του. Ο έφηβος «χτυπά, τραυματίζει, τιμωρεί» το σώμα του, που γίνεται πηγή ζωής κατά τη περίοδο της εφηβείας και  διαμέσου του σώματός του χτυπά την κοινωνία και τους δικούς του ανθρώπους. Πάρα πολλά  παιδιά εφηβικής ηλικίας περνούν περιόδους έντονης θλίψης και λένε συχνά «δεν αντέχω τη ζωή μου». Ο γονιός είναι δύσκολο να ξέρει με σιγουριά τι ακριβώς έχει το παιδί στο μυαλό του όταν λέει τέτοιες κουβέντες. Φοβάται ότι το παιδί του θα κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ συνήθως έχει να κάνει με μια συνηθισμένη εφηβική κρίση απογοήτευσης. Η κατάσταση είναι σοβαρότερη  όταν το παιδί παρουσιάζει κατάθλιψη ή άλλη διαταραχή  -κάτι που οι γονείς πιθανόν να μην έχουν αντιληφθεί. Σε αυτή την περίπτωση, ασήμαντες δυσάρεστες εξελίξεις, όπως ένα συνηθισμένο «μάλωμα» για τους βαθμούς,  μπορεί να κάνουν τον έφηβο να περάσει τα όρια και να πραγματοποιήσει την απειλή ότι θα σκοτωθεί -να προχωρήσει δηλαδή σε απόπειρα αυτοκτονίας.

Τι μπορεί να φταίει
Όλοι οι έφηβοι νιώθουν κατά καιρούς ανάξιοι ή ασήμαντοι. Άλλοτε φταίει μια ερωτική απόρριψη, άλλοτε οι χαμηλοί βαθμοί, το διαζύγιο των γονιών, η μετακόμιση και απομάκρυνση κάποιων φίλων κ.λπ. Μια σειρά από γεγονότα που φαντάζουν ίσως και επουσιώδη στα μάτια των γονιών, ή πάντως όχι τραγικά, μπορούν να πυροδοτήσουν ακραίες ή και δραματικές αντιδράσεις στον έφηβο. Όσο περισσότερα προβλήματα έχει ήδη το παιδί, τόσο πιο έντονα μπορεί να αντιδράσει σε κάτι σχετικά ασήμαντο. Συνήθως όμως ευθύνεται  κάποια λανθάνουσα διαταραχή ή κατάθλιψη, δηλαδή ένα ψυχικό ζήτημα του παιδιού που δεν αντιλαμβάνεται ο γονιός ή και το παιδί.

Αυτή η  άγνοια δεν είναι απαραίτητο να οφείλεται σε αμέλεια του γονιού. Μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι το παιδί  συχνά δεν δίνει «σημάδια» που να  θορυβούν τους γονείς. Επίσης, μερικές φορές φταίει το γεγονός ότι ο έφηβος αισθάνεται παραμελημένος -κάτι που μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά μπορεί και να αποτελεί δική του ψευδαίσθηση. Σε αυτή  την περίπτωση, η απόπειρα αυτοκτονίας είναι μια απόπειρα του αγοριού ή του κοριτσιού να προσελκύσει ουσιαστικά την προσοχή εκείνων που τον ή την ενδιαφέρουν.

http://pneoi.blogspot.com/2011/09/blog-post_9097.html