Τα απόρρητα έγγραφα του ΚΥΣΕΑ για τις συμβάσεις των υποβρυχίων που καίνε το ΠΑΣΟΚ!

(του Γιάννη Κορωναίου)

Τα ονόματα του πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου, των αντιπροέδρων, Βαγγέλη Βενιζέλου και Θεόδωρου Πάγκαλου, και των υπουργών Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και Κώστα Σκανδαλίδη πλαισιώνουν τις πέντε καίριες αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ της περιόδου 1998-2002, που αφορούν στη ναυπήγηση των υποβρυχίων S 214 και στις επιμέρους συμφωνίες για την παραλαβή τους. Ενώ η εισαγγελία του Αρείου Πάγου ζητούσε τη διερεύνηση πιθανών ευθυνών όλων των μελών του ΚΥΣΕΑ μαζί με όλους τους υπουργούς Εθνικής Άμυνας κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος, δηλαδή μέχρι και σήμερα, η Κοινοβουλευτική Προανακριτική Επιτροπή που διενήργησε την προκαταρκτική εξέταση έκρινε σκόπιμο να μην καλέσει τους παραπάνω να καταθέσουν καν ως μάρτυρες!

Τελικά, η Βουλή κατέληξε στην ποινική δίωξη μόνο του Άκη Τσοχατζόπουλου. Μια ποινική δίωξη χωρίς αντίκρισμα, καθώς το Δικαστικό Συμβούλιο του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, στο οποίο παραπέμφθηκε ο πρώην υπουργός, έκρινε με αμετάκλητο βούλευμα ως νομικά απαράδεκτη την άσκηση δίωξης, με την κατηγορία της παθητικής δωροδοκίας, αφού έχει επέλθει η αποσβεστική προθεσμία και έχει παραγραφεί το αδίκημα, ενώ για την κατηγορία της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα –ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος– δήλωσε αναρμόδιο, παραπέμποντας τη δικογραφία στην Τακτική Δικαιοσύνη.

Κι όμως, πολλοί βουλευτές έβλεπαν ότι το φιάσκο ήταν προ των πυλών, αφού είχαν παρέλθει δύο κοινοβουλευτικές περίοδοι από την τέλεση του υποτιθέμενου αδικήματος και το αξιόποινο είχε παραγραφεί. Ωστόσο, η πρωθυπουργική παραίνεση «όλα στο φως, κι ας ματώσουμε» ήταν ισχυρή. Προκειμένου να βγουν όλα στο φως μέσα από μια διαδικασία αυτοκάθαρσης και ενδελεχούς δικαστικής έρευνας, η Βουλή κατόρθωσε να καταλήξει απλά και αποκλειστικά στη δίωξη ενός και μόνο πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ.

Κοινές αποφάσεις

Παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, στη σκιά των γεγονότων στα Ίμια, αποφασίζεται η ενίσχυση του αξιόμαχου των Ενόπλων Δυνάμεων. Το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) ενέκρινε τις γενικές επιχειρησιακές απαιτήσεις των νέων υποβρυχίων και τον Απρίλιο του 1997 το ΓΕΝ ξεκινά... τη διερεύνηση της διεθνούς αγοράς, αποστέλλοντας τις τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούσε σε οργανισμούς και ναυπηγεία. Στο τέλος του ’97, η Διεύθυνση Εξοπλισμών του ΓΕΝ έχει συλλέξει πληροφορίες για όλους τους τύπους υποβρυχίων και το ΑΝΣ, βάσει δύο ανελαστικών απαιτήσεων που επιβάλλει και αφορούν στο σύστημα αναερόβιας πρόωσης –σχετίζεται με τη διάρκεια παραμονής του υποβρυχίου κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας– και στο σύστημα διεύθυνσης βολής –να μπορεί να βάλλει κατ’ ελάχιστον τα όπλα που διέθετε τότε το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό–, προκρίνει τρεις τύπους υποβρυχίων, που πληρούσαν είκοσι μία βασικές απαιτήσεις. Με σειρά κατάταξης ήταν το γερμανικό S 214, το ολλανδικό Moray και το γαλλοϊσπανικό Scorpene. Στις 30 Μαρτίου του 1998, το ΚΥΣΕΑ αποφασίζει:

«α) Να επισπευστούν οι διαδικασίες υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων, που προβλέπονται από το Ενιαίο Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Εκσυγχρονισμού (ΕΜΠΑΕ) 1996-2000, και να καταβληθεί προσπάθεια τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων, όπως αυτά συζητήθηκαν στο ΚΥΣΕΑ.
»β) Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες επιχειρησιακής αξιοποίησης των οπλικών συστημάτων που παραλαμβάνονται, ώστε αυτά να καταστούν το ταχύτερο δυνατό ετοιμοπόλεμα - εκμεταλλεύσιμα.
»γ) Η σχεδίαση της προμήθειας των μειζόνων εξοπλιστικών προγραμμάτων και η απόφαση προμήθειας να γίνονται με προοπτική κάλυψης μακροχρόνιων αναγκών (δεκαετίας και πλέον), η δε υλοποίηση της προμήθειας σταδιακά, ώστε να επιτυγχάνονται κατά το δυνατόν περισσότερο συμφέροντες όροι –οικονομικοί και επενδυτικοί– αλλά και να γίνεται ανάλογη πολιτικο-στρατιωτική εκμετάλλευση.
»δ) Να υπάρξει η απαιτούμενη συνεργασία των υπουργών Εθνικής Άμυνας, Εθνικής Οικονομίας και Εξωτερικών, ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή πολιτικοοικονομική εκμετάλλευση».

Μέλη του τότε ΚΥΣΕΑ ήταν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Θεόδωρος Πάγκαλος, ως υπουργός Εξωτερικών, οι οποίοι, όμως, απουσίαζαν προφανώς σε διπλωματικές αποστολές και δεν έχουν υπογράψει την απόφαση.

Κατά τους επόμενους μήνες, στελέχη του Π.Ν. επισκέπτονται ναυπηγεία και εταιρείες και στις 10 Ιουνίου το ΑΝΣ καταρτίζει τη short list με τους πέντε τύπους υποβρυχίων για την τελική επιλογή. Τα S 214, με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά που αναζητούσαν οι επιτελείς του ΓΕΝ, υπερτερούσαν έναντι των άλλων υποβρυχίων και υπεδείχθησαν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ως τα καταλληλότερα. Το Συμβούλιο Άμυνας (ΣΑΜ), δηλαδή η πολιτική και επιχειρησιακή ηγεσία του υπουργείου, αποφάσισε την προώθηση του θέματος της ναυπήγησης τριών νέων υποβρυχίων, με δικαίωμα προαίρεσης ενός ακόμα (οption), όπως και τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων υποβρυχίων, στο πλαίσιο του σχετικού εξοπλιστικού προγράμματος.

Στις 24 Ιουλίου 1998 το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε το πρόγραμμα, αναθέτοντας την υλοποίηση του έργου στα Ελληνικά Ναυπηγεία (ΕΝΑΕ), στο Σκαραμαγκά. Συγχρόνως, αποφασίστηκε οι διαδικασίες υλοποίησης να στηρίζονται στο Προεδρικό Διάταγμα 284/89, που προβλέπεται στη σχετική νομοθεσία εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων. Παράλληλα, στα ΕΝΑΕ ανατέθηκε και η ναυπήγηση τεσσάρων κανονιοφόρων, ενώ στα Ναυπηγεία Ελευσίνας η ναυπήγηση τριών πυραυλάκατων, καθώς και του πετρελαιοφόρου Στόλου. «Στο επόμενο ΚΥΣΕΑ θα γίνει ενημέρωση για την πορεία υλοποίησης του προγράμματος και για την επιλογή του ξένου οίκου που θα συνεργαστεί με τα Ελληνικά Ναυπηγεία», συμπληρωνόταν στην απόφαση.

Η κίνηση ήταν μεγάλης σημασίας και στόχευε στην προοπτική απασχόλησης για τους εργαζόμενους των Ελληνικών Ναυπηγείων, δεδομένου ότι αντιμετώπιζαν το φάσμα του «λουκέτου», ενώ και η επικείμενη συνεργασία με έναν ξένο φορέα θα έδινε την ευκαιρία μεταφοράς και απόκτησης τεχνογνωσίας. Η υπογραφή του Θεόδωρου Πάγκαλου, ως υπουργού Εξωτερικών και μέλους του ΚΥΣΕΑ, υπάρχει στην απόφαση, ενώ ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Παπανδρέου, απουσίαζε.

Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, τα ΕΝΑΕ γνωστοποιούν στο υπουργείο τη συνεργασία τους με το γερμανικό οίκο Ferrostaal/HDW και προτείνουν την άμεση έναρξη του προγράμματος συμπαραγωγής των νέων υποβρυχίων.

Στις 9 Οκτωβρίου το ΚΥΣΕΑ «εγκρίνει τη συνέχιση της διαδικασίας του προγράμματος με κατάθεση προσφοράς από τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ σε συνεργασία με τον προτεινόμενο από αυτά ξένο οίκο Ferrostaal/HOWALDTS WERKE DEUTSHE WERFT.

»Πριν από την τελική διαπραγμάτευση, να τεκμηριωθεί το κόστος πρόσκτησης με τη συγκέντρωση/σύγκριση επαρκών και αξιόπιστων συγκριτικών στοιχείων και άλλων τύπων υποβρυχίων.
»Σε επόμενο ΚΥΣΕΑ να γίνει εισήγηση για την τελική απόφαση». Ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Θ. Πάγκαλος, υπογράφει την απόφαση, ενώ απουσιάζει ο αναπληρωτής του, Γ. Παπανδρέου.

Με υπογραφή Παπανδρέου

Το επόμενο διάστημα, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας προχωρεί στην υλοποίηση των αποφάσεων του ΚΥΣΕΑ, περνώντας τη συμφωνία με τη Ferrostaal από τη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής. Τα ΕΝΑΕ υποβάλλουν την προσφορά και, μετά την έγκριση από την Επιτροπή Αξιολόγησης, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας φέρνει το θέμα στο Συμβούλιο Άμυνας και στο ΚΥΣΕΑ. Στις 25 Ιουλίου 1999 το ΣΑΜ προωθεί το τελικό Πρόγραμμα Ναυπήγησης Νέων Υποβρυχίων στο ΚΥΣΕΑ. Στις 26 Ιουλίου 1999 το ΚΥΣΕΑ «εγκρίνει την ανάθεση ναυπήγησης τριών υποβρυχίων γερμανικού τύπου 214 στα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ.

»Εγκρίνει τα υποβρύχια να ναυπηγηθούν με τη συνεργασία του Γερμανικού Οίκου Ferrostaal/HOWALDTS WERKE DEUTSHE WERFT.
»Το θέμα του δικαιώματος προαίρεσης (OPTION) ενός (1) επιπλέον υποβρυχίου θα αποφασιστεί αφού προηγουμένως αξιολογηθούν οι διάφορες εναλλακτικές περιπτώσεις ναυπήγησης στα ΕΝΑΕ ή στα γερμανικά ναυπηγεία, με εκτίμηση των προσφορότερων χρόνων παράδοσης και του τελικού κόστους.
»Να εξασφαλιστούν αντισταθμιστικά ωφελήματα». Στα μέλη του τότε ΚΥΣΕΑ είναι και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ως υπουργός Ανάπτυξης, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ως υπουργός Δημόσιας Τάξης, και, βέβαια, ο Γιώργος Παπανδρέου –υπουργός Εξωτερικών πλέον–, που απουσιάζει.

Λεπτομέρειες απομένουν για την ολοκλήρωση της προμήθειας, η υλοποίηση της οποίας ξεκινά το Φεβρουάριου του 2001 με την κατασκευή του πρώτου υποβρυχίου στο ναυπηγείο της FS, στο Κίελο της Γερμανίας. Ένα χρόνο αργότερα, στις 16 Φεβρουαρίου 2002, το ΚΥΣΕΑ αποφασίζει –όταν στη θέση του Άκη Τσοχατζόπουλου βρίσκεται πια ο Γιάννος Παπαντωνίου– την επέκταση της συμφωνίας, με την ενεργοποίηση της option για ένα ακόμα υποβρύχιο, και τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων «Ποσειδών» που διέθετε το Π.Ν. Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι παρών στη συγκεκριμένη συνεδρίαση και υπογράφει την απόφαση, όπως και οι Κώστας Σκανδαλίδης και Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ως υπουργοί Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης αντίστοιχα.

(Επίκαιρα)